Hoogbegaafdheid en hooggevoeligheid

Ze komen vaker samen voor dan je denkt: hoogbegaafdheid en hooggevoeligheid. Het leven is dan niet altijd gemakkelijk, maar je kunt er wel iets héél moois van maken!
Hoogbegaafdheid
Hoogbegaafdheid is het beste te omschrijven als het talent om te denken. Je denkt sneller, verder en vanuit meer invalshoeken dan anderen, maar je denkt ook fundamenteel anders dan anderen. Kenmerken die vaak worden genoemd, zijn een vroege ontwikkeling als kind, creativiteit, originaliteit, een apart gevoel voor humor dat door leeftijdgenoten soms moeilijk te volgen is, perfectionisme, goede concentratie.

Soms hebben hoogbegaafde kinderen problemen op school. Hoe 'hoogbegaafder' een kind is, hoe minder gemakkelijk het soms op een reguliere school mee kan komen, hoewel er gelukkig ook hoogbegaafden zijn die deze problemen niet hebben of van nature of door steun vanuit het gezin of de school deze problemen relatief vroeg overwinnen. Het kan voorkomen dat een hoogbegaafd kind slechte cijfers haalt, of buiten de groep valt door zijn/haar andere manier van denken. Er wordt dan al gauw gezegd dat hij/zij sociale vaardigheden mist. Hier kom ik later op terug.

Officieel is ongeveer 2% van de bevolking hoogbegaafd. Ik denk echter dat je, als je de definitie uitbreidt met meer dan de standaard vorm van intelligentie, dat je op een veel groter percentage uitkomt.

Hooggevoeligheid
Je zou hooggevoelige mensen kunnen omschrijven als 'opmerkingsbegaafd', ze merken sneller en vooral meer dingen en meer nuances op via hun zintuigen, zowel de 'gewone', zoals zien, horen, ruiken, proeven en voelen, als de 'buitengewone', zoals helderhoren, -zien, -ruiken, -voelen en -proeven en -weten. Ze merken dingen op in de wereld om hen heen, geluiden, kleuren, indrukken, maar ook de informatie uit hun eigen binnenwereld komt voortdurend binnen, lichamelijke sensaties, emoties, energieën.

Het verwerken van al deze indrukken kost veel tijd en energie, een gegeven waarmee iedere hooggevoelige op een andere manier omgaat. Sommigen trekken zich zoveel mogelijk terug in zichzelf, in een poging om zo min mogelijk prikkels te hoeven ervaren. Anderen ontwikkelen een uitlaatklep, gaan veel bewegen of praten, om de prikkels te verwerken.

Hooggevoeligheid komt vermoedelijk bij 15-20% van alle mensen voor.

Zowel hoogbegaafdheid als hooggevoeligheid kunnen aanleiding geven tot problemen, waardoor een kind verkeerd gediagnosticeerd kan worden met bijvoorbeeld ADHD, Asperger, PPDNOS, Autisme. Soms worden zelfs psychiatrische ziektebeelden aan kinderen toegeschreven, terwijl ze prima gezond zijn!

Help, ik heb allebei!
Het komt vaker voor dan je denkt, hoogbegaafde mensen die hooggevoelig of paranormaal begaafd zijn en andersom. Ik heb in de volgende paragraafjes een aantal veel voorkomende situaties beschreven waarbij beide eigenschappen samenwerken of elkaar tegenwerken.

Sociale vaardigheden
Er wordt wel eens gezegd dat hoogbegaafde kinderen niet goed zijn op sociaal gebied en hooggevoelige kinderen juist wel. Geen van beide is zonder meer waar. Beide typen kinderen hebben een dieper begrip van menselijke emoties en interacties dan anderen. Ze weten bijvoorbeeld al vroeg hoe ze begrip moeten opbrengen voor anderen, hoe ze moeten delen, en denken al vroeg na over morele vraagstukken. Klasgenootjes begrijpen die dingen soms nog niet, waardoor ze 'dat vreemde kind' gaan pesten of buiten sluiten. Soms is de humor van slimme gevoelige kinderen complexer dan die van hun leeftijdgenoten. Dan lijkt het soms of ze niet grappig zijn. Ze kunnen er niet om lachen als iemand een nepscheet laat, maar ze lachen wél om woordgrapjes, of grapjes waarbij je emotionele intelligentie wordt aangesproken, waarbij je bijzondere denk- of gevoelssprongen moet maken. Volwassenen die dit als kind hebben meegemaakt, voelen zich plotseling begrepen als ze met mensen in aanraking komen die ook zo denken en voelen. Kinderen kunnen ineens heel sociaal vaardig blijken te zijn als ze met ontwikkelingsgelijken om kunnen gaan. Dit betekent niet per sé dat je 'bijzondere' kinderen moet afzonderen, het onderkennen kan al heel veel helpen. Breng je kind begrip bij voor andere kinderen. Leg uit dat niet iedereen hetzelfde denkt of voelt. Juist hoogbegaafde en hooggevoelige kinderen kunnen dat wel aan en dat gaat steeds beter naarmate ze ouder worden en de juiste begeleiding krijgen.

Concentratie
Sommige hoogbegaafde kinderen kunnen zich heel erg goed concentreren. Zozeer, dat concentratievermogen als één van de kenmerkende eigenschappen wordt gezien van hoogbegaafde kinderen. Dit is echter lang niet altijd zo. Juist zeer intelligente kinderen, die daarbij nieuwsgierig zijn en opmerkingsbegaafd, hooggevoelig, kunnen problemen hebben met de concentratie. Een voorbeeld is een kind dat zó in beslag wordt genomen door alle indrukken uit de aura's van de kinderen uit de klas, dat het zich nergens meer goed op kan concentreren. Het enorme talent van dit soort kinderen wordt maar heel zelden ontdekt en de begeleiding van deze kinderen is van vitaal belang om hen een goed gevoel te geven over zichzelf en om ze te helpen het beste in zichzelf naar boven te brengen, op emotioneel én cognitief niveau. Vaak weten de ouders wel dat het een heel intelligent kind is, maar de handvatten om ermee om te gaan ontbreken, zowel bij hen als bij de school. Zelfs als de school specifiek begeleiding biedt aan hoogbegaafde kinderen. Een intelligentietest geeft bij deze kinderen vaak geen accuraat resultaat, omdat hun concentratie bij het minste of geringste is gebroken.

Weten en helderweten
Sommige hoogbegaafde kinderen weten niet zeker waar ze hun informatie vandaan halen. Ze wéten het gewoon, hebben er nooit voor hoeven leren. Er zijn hoogbegaafde kinderen die al gokkend vrijwel foutloos hun examens halen! Dat is op zich natuurlijk geen probleem, het is immers fijn om hoge cijfers te halen? Toch is hier nog veel te winnen: je kunt leren omgaan met je talent tot weten. Leren omgaan met de bron van je weten: waar haal je het vandaan, hoe kun je het bewuster leren hanteren? Wat wil je ermee? Vaak kunnen kinderen zoveel, dat ze verdwalen in alle mogelijkheden en terecht komen bij een studie of een baan die helemaal niet bij ze past. Meestal worden ze richting een universitaire studie gecoacht, maar het is helemaal niet gezegd dat dat de juiste keuze is, die genoeg ruimte laat voor hun hooggevoeligheid. Als er rekening wordt gehouden met hun gehele talent, kan er gezocht worden naar een studie, of een loopbaan, waarbij ruimte is voor hun gehele werkelijkheid.

Begrip
Als je hoogbegaafd bent én hooggevoelig, kun je een heel veelzijdig begrip hebben van alles om je heen. Je kunt de wereld overzien in één oogopslag, zogezegd. Het is het vermogen dat wordt beschreven bij de twee hoogste bekende chakra's, je derde oog en je kruinchakra. Het is een uitgebreide vorm van holistisch denken, waarbij je zowel het geheel als een oneindig aantal details tegelijkertijd kunt beschouwen. Dit vermogen overstijgt vaak de mogelijkheden (of beperkingen) van onze taal en is daarom nauwelijks aan anderen over te brengen, behalve via telepathie. Kinderen en volwassenen die dit vermogen hebben (behouden), kunnen zonder woorden met elkaar communiceren. Sommige kinderen uit hetzelfde gezin dromen bijvoorbeeld samen, wat tot zeer interessante gesprekken leidt aan de ontbijttafel. Je hoeft immers niet meer alles uit te spellen, je hebt het al samen gezien! Dit vermogen kan ondersneeuwen als een kind dit niet met anderen kan delen, juist omdat het zo moeilijk in woorden is te vatten. Een kind kan ook gaan denken dat het minder is dan anderen, of zelfs gek. Niemand anders denkt en voelt immers zoals hij/zij? Een goede begeleiding helpt daarbij, maar zeer zeker ook contact met gelijken.

Kracht uit twee werelden
Ik denk dat er een groot aantal kinderen en volwassenen is, dat zowel hoogbegaafd als hooggevoelig is, die baat hebben bij begrip en erkenning van deze beide kanten. Hun innerlijke werkelijkheid is enorm groot, uitgebreid en rijkgeschakeerd. Met de juiste begeleiding kunnen zij sterke, gezonde mensen worden, die trots zijn op zichzelf en hun innerlijke weidsheid.